Pagesat i tejkalojnë shpenzimet e mbrojtjes dhe janë rritur në 3.3% të PBB-së për vendet më të pasura, thotë OECD
Pagesat e interesit po marrin pjesën më të madhe të prodhimit ekonomik të vendeve të pasura që nga të paktën viti 2007, duke tejkaluar shpenzimet për mbrojtjen dhe strehim, sipas shifrave nga Organizata për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik (OECD).
Kostot e shërbimit të borxhit si përqindje e PBB-së për 38 vendet e OECD u rritën në 3.3% në 2024, një rritje e mprehtë nga 2.4% në 2021, sipas Raportit të Borxhit Global të OECD. Në të kundërt, Banka Botërore vlerëson se i njëjti grup vendes shpenzoi 2.4 % të PBB-së për ushtritë e tyre në 2023.
Kostot e interesit ishin 4.7% të PBB-së në SHBA, 2.9% në MB dhe 1% në Gjermani.
Kostot e huamarrjes janë rritur muajt e fundit, ndërsa investitorët e obligacioneve po përgatiten për inflacion të vazhdueshëm në ekonomitë e mëdha dhe rritjen e emetimit, pasi shumë qeveri zgjerojnë shpenzimet për mbrojtjen dhe politika të tjera stimuluese fiskale.
OECD paralajmëroi se goditja e dyfishtë e rritjes së yield-eve dhe rritjes së borxhit rrezikonte “kufizimin e kapacitetit për huamarrje të ardhshme, në një kohë kur nevojat për investime janë më të mëdha se kurrë”. Organizata nënvizoi një “perspektivë të vështirë” për tregjet globale të borxhit.
Borxhi sovran midis grupit të vendeve me të ardhura të larta pritet të arrijë një rekord të ri 17 trilionë dollarë në 2025, krahasuar me 16 trilion dollarë në 2024 dhe 14 trilionë dollarë në 2023, sipas raportit të OECD. Kjo valë emetimi të borxhit ka nxitur shqetësime mbi qëndrueshmërinë në vende të tilla si Britania e Madhe, Franca dhe madje edhe SHBA.
Vetë barra e madhe e borxhit nuk ishte “negative”, tha Carmine Di Noia, drejtori i OECD-së për çështjet financiare dhe sipërmarrjen.
Por një pjesë e madhe e huamarrjes gjatë 20 viteve të fundit ishte shpenzuar për rikuperimin nga kriza financiare e vitit 2008 dhe pandemia Covid-19, shtoi ai, duke argumentuar se “tani ka nevoja për të kaluar nga rimëkëmbja në investime”, siç janë shpenzimet për infrastrukturën dhe projektet klimatike.
“Huamarrja duhet të nxisë rritjen” në mënyrë që qeveritë të mund të “stabilizojnë dhe reduktojnë raportin e borxhit ndaj PBB-së”, tha De Noia.
Por tabloja është e ndërlikuar nga yield-et më të larta të obligacioneve, të cilat e bëjnë më të shtrenjtë rifinancimin e borxhit ekzistues.
Raporti vuri në dukje se pothuajse 45 % e borxhit sovran të vendeve të OECD do të maturohej deri në vitin 2027. “Ka pasur shumë emetime në kushte të favorshme,” tha Di Noia, duke shtuar se këto kushte kanë ndryshuar negativisht.
Shtimi i kushteve të shtrenjta të shërbimit të borxhit është një ndryshim i profilit të mbajtësve të obligacioneve sovrane, tha OECD. Ndërsa politikëbërësit zbutin programet e blerjes së obligacioneve emergjente, zotërimet e bankave qendrore të obligacioneve të qeverisë kanë rënë me 3 trilion dollarë nga kulmi i tyre në vitin 2021, dhe pritet të bien me 1 trilion dollarë të tjerë këtë vit. / FT/Monitor/
